Chử Đồng Tử

Từ điển Tiếng Việt (Vietnamese Dictionary)

Nhân vật thần thoại, một trong bốn vị bất tử thời Hồng Bàng là ông, vợ ông (là Tiên Dung mị nương), Phù Đổng thiên vương và Tản Viên sơn thần

Ông là con của Chử Cử Vân, nhà nghèo khó, sinh nhai về nghề chài lưới, rất hiếu thuận với gia đình

Mẹ mất sớm, ít lâu sau cha cũng qua đời, ông sống cô đơn. Nào hay duyên số lạ thường, ông gặp con gái Hùng Vương III là Tiên Dung mà nên nghĩa vợ chồng, rồi bỏ hết vinh hoa phú quí, vợ chồng ông đến bộ Hoài Hoan ( Nghệ An) theo học đạo với Phật Quang, lên núi lập am Quình, trì chí tu hành. Thỉnh thoảng vợ chồng ông xuống núi; phàm nơi nào dân chúng đói khổ, bệnh tật vợ chồng ông đều nghĩ cách giúp đỡ

Sau, ông có thêm người vợ tứ là Tây Nương, gia đình vẫn thuận hòa. Tương truyền:"Một đêm ba vợ chồng phi thăng thành tiên. Những dấu vết để lại trên đời trong một đêm đều xóa sạch, biến thành một cái đầm lớn gọi là Đầm Nhất Dạ. Bấy giờ là ngày 17 tháng giêng Quí Mão (318 trước công nguyên)

Dân chúng lập đền thờ ông ở nhiều nơi, xưng tụng ông là Chử tiên, hoặc Chử đạo tổ

Đền chính thờ ông ở xã Đa Hòa, tổng Mễ Sở, quận Khoái Châu, tỉnh Hưng Yên. Hàng năm từ ngày 12 đến 16 tháng 3 là ngày hội

Khoảng năm Bính Thân 1896, Tri phủ Khoái Châu là Nguyễn Chí Đạo hiệp với án sát Châu Mạnh Trinh trùng tu đền chánh Đa Hòa

Trong Hồng Đức quốc âm thi tập, có thơ đề vịnh:

Hiền thảo dòng nhà thấu bích niên,

Dành hay phúc thiện máy từ nhiên,

Mấy thu nhem nhuốc rèn gang sắt,

Một phút sang giàu kết bạn tiên

Triệu Việt nạn xong nên nghiệp cả!

ức Trai mộng tỏ phí lời nguyền

Anh linh miếu dõi lừng nương khói,

Còn nước còn non tiếng hãy truyền